LỜI KHUYÊN SỨC KHỎE – Là một trong những lý do bệnh nhân đến khám bác sĩ tiết niệu, phần lớn các trường hợp tiểu không tự chủ có thể điều trị được tránh đưa đến các biến chứng.
Tiểu không tự chủ là một triệu chứng ảnh hưởng nhiều đến phụ nữ. Khoảng một phần ba phụ nữ mắc phải triệu chứng này và tần suất không ngừng tăng theo tuổi. Con số này là 1,5 triệu phụ nữ tại Pháp. Do liên quan đến khó khăn và mất kiểm soát đường tiểu, nên triệu chứng tiểu són này gần như luôn là một đề tài khó chia sẻ. Nó liên quan đến tâm lý tự trọng của bản thân và buộc những người có triệu chứng phải giảm các hoạt động xã hội vì sợ xảy triệu chứng đột xuất. Tuy vậy, hầu hết các trường hợp không có ảnh hưởng nghiêm trọng vì 95% trường hợp tiểu són có thể điều trị hiệu quả. Hãy cùng phân tích :
Trước hết, cần giải thích một chút về giải phẫu học : Có hai nhóm cơ cho phép nước tiểu được giữ trong bàng quang. Cơ sàn chậu nằm như một chiếc võng nâng đỡ dưới bàng quang và cơ vòng bao quanh niệu đạo là nơi nước tiểu chảy ra. Khi một trong các cơ này co kéo không hiệu quả vì lí do suy nhược hay tổn thương, kèm với đó là áp lực đẩy xuống của ổ bụng, nước tiểu có thể bị thoát ra ngoài. Đó là tiểu không tự chủ dưới áp lực, dạng thường hay gặp nhất. « Áp lực ổ bụng có thể tăng lên do hoạt động thể chất, ho hoặc do cười lớn có thể làm rỉ nước tiểu » BS Jaques Bron, bác sĩ phẫu thuật tiết niệu của bệnh viện Loiret nói.
Một số trường hợp tiểu không tự chủ khác có nguyên nhân do sự mất trương lực cơ, tăng lên theo tuổi tác, đặc biệt là sau mãn kinh do sự sụt giảm estrogen, vì vậy đây là một nỗi lo lắng đối với bất kì phụ nữ nào. Tuy vậy, có những yếu tố nguy cơ mà nếu cải thiện được thì có thể làm giảm xảy ra triệu chứng tiểu không tự chủ : Giảm cân ở những trường hợp béo phì, thực hiện các bài tập phục hồi tầng sinh môn sau khi mang thai đặc biệt là những người sinh nở khó khăn, giảm nguy cơ ho mạn tính ví dụ như ngưng thuốc lá, điều trị táo bón mạn tính để giảm rặn và kéo căng cơ đáy chậu, chơi các môn thể thao không vận động bụng nhiều (bơi và đạp xe được khuyến khích hơn so với kéo xà và thể dục dụng cụ).
Tăng hoạt động bàng quang
Một dạng khác của tiểu không tự chủ được gọi là tiểu gấp không tự chủ hay « buồn tiểu không kiểm soát » có cơ chế bệnh sinh khác. Nguyên nhân là sự tăng hoạt động quá mức của bàng quang, dẫn đến tiểu són bất kì lúc nào cả ngày lẫn đêm mà không cần yếu tố kích thích. Người mắc triệu chứng này đột ngột cảm thấy thôi thúc đi vệ sinh và không thể kìm được. Sự tăng hoạt này có thể do phản ứng viêm hoặc sự kích ứng của thành bàng quang, gây co thắt và tống xuất nước tiểu. Triêu chứng có thể do áp lực tâm lý nặng nề, mất cân bằng nội tiết tố, nhiễm trùng, bệnh về thần kinh như Parkinson hoặc đa xơ cứng cũng như ung thư. » BS Jaques Bron giải thích.
Sau khi đã có một chẩn đoán phù hợp, bác sĩ tiết niệu có nhiều biện pháp để chữa những phụ nữ mắc vấn đề này. Có rất nhiều lựa chọn trị liệu dành cho mỗi trường hợp gặp phải khác nhau. » GS. Jean- Nicholas Cornu, BS ngoại tiết niệu của CHU tại Rouen giải thích. Do đó không có lý do gì phải tiếp tục các điều trị bảo tồn nếu các biện pháp giảm nhẹ này không đảm bảo chất lượng sống và không mang lại hiệu quả cao.
Những biện pháp điều trị này rất hiệu quả trong các kết quả đánh giá vì chúng làm giảm rõ rệt tần suất và mức độ tiểu són, triệu chứng cũng biến mất hoàn toàn trên một số bệnh nhân. » BS MarieAimée Perrouin-Verbe, bác sĩ tiết niệu tại CHU của Nantes. Các trường hợp điều trị thất bại hầu như liên quan đến những phụ nữ có nhiều bệnh đồng mắc và tình trạng sức khỏe phức tạp. Các trường hợp tiểu không tự chủ không đáp ứng với tất cả điều trị rất hiếm.
Phục hồi chức năng đáy chậu
Lựa chọn điều trị thường được ưu tiên nhất là phục hồi chức năng đáy chậu. Biện pháp này bao gồm nhiều bài tập để tăng cường sự vững chắc của cơ đáy chậu theo hướng dẫn kỹ thuật viên / bác sĩ vật lý trị liệu bằng các bài luyện tập và/hoặc sử dụng ống sonde đưa vào âm đạo để truyền các xung điện. Các bài tập có thể được thực hiện tại nhà. Bệnh nhân học cách chủ động xiết cơ đáy chậu của mình » Jaques Bron giải thích, « Kĩ thuật phục hồi này có hiệu quả với hơn một nửa số trường hợp tiểu không tự chủ dưới áp lực và có thể làm giảm triệu chứng trong một số trường hợp tiểu gấp không tự chủ. Tuy vậy hiệu quả của chúng có thể giảm dần. ». Kết hợp với dùng Estrogen cục bộ ở phụ nữ mãn kinh và thay đổi thói quen để giảm thiểu các yếu tố nguy cơ nêu trên sẽ làm tăng hiệu quả điều trị.
Một biện pháp điều trị có hiệu quả lâu dài hơn đối với tiểu không tự chủ dưới áp lực là điều trị phẫu thuật. Thường dùng nhất là đặt các băng ép để đỡ áp lực cho đáy chậu. Thủ thuật này là một giải pháp cách mạng trong điều trị với hiệu quả trong 5 năm là 80% » BS Jaques Bron khẳng định. « Những phụ nữ phải ngưng chơi thể thao hoặc bị giới hạn hoạt động có thể lấy lại một cuộc sống bình thường ».
Các bước tiến lớn cũng đồng thời đạt được ở những trường hợp rối loạn chức năng cơ vòng. Có thể tiêm vào các chất làm đầy dạng keo hoặc đặt các bóng khí nhỏ ở lớp cơ để tăng khả năng đóng của niệu đạo. Một loại cơ vòng đường tiểu nhân tạo có thể được cấy ở những trường hợp suy chức năng năng cơ vòng.
Kích thích thần kinh
Về tiểu gấp không tự chủ, hướng tiếp cận thường dùng nhất bao gồm phục hồi chức năng bàng quang để giới hạn hoạt động của nó, bằng những loại thuốc tuy nhiên có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn. Độc tố Botunium có thể được tiệm một lượng nhỏ vào thành bàng quang để giảm co thắt trong vài tháng.
Các chất hoạt hóa thần kinh cũng là một lựa chọn để ổn định hoạt động co thắt (hoặc giảm hoạt động) và phục hồi chức năng về bình thường. Việc này có thể làm được nhờ vào thần kinh chày đi phía sau mắt cá có thể ảnh hưởng lên bàng quang. Cũng có thể cấy máy tạo xung điện gần các dây thần kinh điều khiển bàng quang, dựa vào một máy tạo nhịp đặt dưới da vùng thắt lưng. Máy này phát ra các kích thích không đau. « Nếu việc này nghe có vẻ phức tạp, chúng ta đang nói đến một thủ thuật can thiệp kéo dài vài chục phút xâm lấn tối thiểu để đặt thiết bị » BS Jean Nicholas Cornu nhấn mạnh.
Chúng ta cũng không cần phải quá lo lắng vì các điều trị can thiệp này chỉ dành cho các trường hợp đặc biệt. Tất cả mọi người đang phải chịu đựng các triệu chứng của tiểu không tự chủ nên đi khám. Chỉ như vậy thì chúng ta mới có một lựa chọn tự do và sáng suốt : « Sau thăm khám các bác sĩ tiết tiệu sẽ đưa ra tất cả các chọn lựa điều trị khả thi. Hiệp hôi tiết niệu Pháp không thể đưa ra một liệu trình cụ thể nhưng họ có thể cung cấp thêm thông tin cho bệnh nhân. » BS. Jean-Nicholas Cornu gợi ý.